محو نحو

شرح جامی)

1) «کلا و کلتا» به اعتبار لفظش، مفرد و به اعتبار معنایش، مثنی است، پس لفظش طالبِ اعراب به حرکات است، و معنایش طالب اعراب به حروف است، پس در آن دو اعتبار لحاظ می‌شود. یک) اگر اضافه به اسم ظاهر شود که اسم ظاهر اصل است، پس این دو، اعراب به حرکات می‌گیرد، اما حرکاتش تقدیری می‌شود چراکه آخرش الفی است که در التقا ساکنین خوانده نمی‌شود، چراکه همواره به اسم ظاهر ذواللام اضافه می‌شود، مانند «جاءنی کلا الرجلَین». دو) اگر به ضمیر اضافه شود که ضمیر، فرعِ بر اسم ظاهر است، پس مراعات جانبِ معنای این دو می‌شود، پس اعرابش به حروف است، مانند: «جاءنی کلاهما»، و «رأیت کلیهما» و «مررت بکلیهما».

2) «اثنان و ثنتان» نیز گرچه مفردی از خود ندارند، اما از جهت ظاهری و معنایی، مثنّی هستند پس ملحق به باب مثنّی شده اند.